Sol Ayak Freni

Ralliciler için, önden çekişli otomobillerin en etkin ve süratli
biçimde kullanılabilmesi açısından en önemli sürüş tekniklerinden
birisi "Sol Ayak Freni"dir.

Sol ayak freni, önden çekişli
otomobillerin etkin ve süratli biçimde kullanılabilmesi açısından en
önemli sürüş tekniklerinden birisidir. Sıklıkla yarış sürücüleri
tarafından kullanılmaktadır. Sağ ayak alışıldığı şekilde gaz pedalına
basılı durumdayken sol ayağın da fren pedalına basmasıyla
uygulanmaktadır.

Bu teknik aşağıda sıralanan durumlarda kullanılmaktadır.
-
Aracın istenilenden az dönmeye (understeering) başladığı durumlarda
(basit olarak önden çekişli bir araca viraj içerisinde gaz verilmesi
durumunda veya çok hızlı olarak viraja girildiğinde) dönüş yarı çapını
küçültmek.
- Aracın çok fazla zıplamaya meyilli olduğu engebeli yüzeylerde zıplamayı sınırlandırmak
-
Turbo otomobillerde yavaşlamak için gazdan ayağı kaldırmaya gerek
bırakmaması sonucu turbo basıncının düşmemesi ve aracın daha çabuk
süratlenmesini sağlamak.

Dikkat!
Şu unutulmamalıdır ki bir
yarışçı özel etap içerisinde sadece ve sadece daha hızlı gitmeyi
düşünür. Şehir trafiğinde ise sürücünün kendisinin ve çevre araçlardaki
sürücülerin güvenlikleri en önemli unsurdur. Dolayısıyla burada
anlatılanları şehir içi trafiğinde denemek yüzde 90 bir kaza ile
sonuçlanacaktır. Trafik kazalarının şakası olmadığı açıktır. Ayrıca
fren lambalarının sürekli yanması arkadan gelen sürücüyü şaşırtabilir
ve bir kazaya sebep olabilir veya lambanın önündeki pleksiglas stop
camı da eriyebilir.Bunlara ek olarak fren balataları ve diskleri çok
daha hızlı biçimde aşınacak, fren sistemi aşırı ısınacak, fren
hidroliği kaynayarak frenlerin "şişmesine" sebep olacaktır. Yani kısaca
aracın servis ihtiyacı ve maliyeti büyüyecektir. Eğer sol ayak fren
esnasında sağ ve sol ayaklarınızın işlevlerini karıştırırsanız sonucun
epeyce acıklı olabilece bir gerçektir. Bu nedenle iyice ustalaşmadan
kullanılmaması yerinde olacaktır.

İlk Uygulama
Evet bu kadar
yeter.. Hala vaz geçmediyseniz öncelikle debriyaja basmaktan
hissizleşmiş sol ayağınızı biraz çalıştırmak gerekli.. Bunun için boş
bir asfalt yol bulun ve yaklaşık 30-40 km/h hızla giderken sol
ayağınızı YAVAŞÇA fren pedalının üzerine koyarak aracınızı yavaşlatmayı
deneyin.. İlk denemede çok kolay olmadığını göreceksiniz.. Eğer bir
otomatik vitesli araba bulabilirseniz bu iş daha kolay olabilir.
Direksiyonu kırdıktan sonra sertçe el freni çekildiğinde ne olacağı iyi
kötü bilinmektedir. (bilinmiyorsa yine boş tercihen toprak bir araziye
ve 30-40 km/h sürat.Burada yapılan, ön tekerlekler halen dönüyorken
arka tekerleklerin kilitlenmesi ve bu şekilde yol tutuşlarının
azaltılarak, direksiyonun ani kırılması sonucunda ortaya çıkan
merkezkaç kuvvetinin etkisiyle arabanın arka tarafının savrulmasıdır.
Bunun dışarıdan görünüşü ise oldukça küçük yarı çaplı bir dönüş
hareketidir. Bu teknik sıklıkla yarışlarda çok keskin U virajların
dönülmesinde kullanılmaktadır. Sol ayak fren de sanki el freni
çekilmişçesine aracın arkasının savrulmasını sağlayacaktır. Ancak çok
daha hassas bir kontrol yapmak mümkündür. Öncelikle ön tekerleklerde
motor gücü bulunduğundan ve gaza basılmaya devam edildiğinden ön
tekerlekler dönmeye ve yol tutmaya devam edeceklerdir. Arka tekerlekler
ise fren pedalına basıldığı oranda tutulacaklar hatta
kilitleneceklerdir. Böylece aracın dönüş yarı çapı küçültülebilecektir.
Viraj içinde gaz ve fren pedallarıyla oynayarak istenilen çizgide
kalmak mümkündür. Frenden ayak kaldırıldığında dönüş yarı çapı
büyüyecek, fren pedalına basınç uygulandıkça da küçülecektir.

Pratik Çalışma
Eh
kolay görünüyor değil mi? Artık mevsime göre toprak veya buz zeminli ve
etrafta çarpacak bir şeyler bulunmayan bir alana gitme zamanı geldi..
Bir kaç koni veya plastik kutu ile kendinize virajlar hazırlayıp önce
bu parkuru sol ayak fren yapmadan normal olarak geçin. Ancak bu esnada
yavaşlamak amacıyla fren kullanmak istediğinizde sol ayağınızı
kullanın. Sol ayağınızla istediğiniz hassasiyette fren yapamadığınız
sürece sol ayak frenini başaramazsınız. Bu, başlangıç aşamasında
yıllarca sağ elini kullanmış birinin sol eliyle yazmaya çalışması gibi
uğraştırıcı bir işlemdir.Şimdi değişik bir şeyler yapma zamanı.. Viraja
girdikten sonra motor gücünü kesmeksizin (gaz pedalı basılı halde) sol
ayağınızla fren uygulayın. Eğer doğru yaptıysanız arabanın arkasının
viraj dışına doğru kaydığını hissedersiniz. Dönüş tamamlandığında
(arabanızın burnu girmek istediğiniz yönü gösterdiğinde) direksiyonu
toplayıp, freni bırakmalı ve gaza basarak yola devam etmelisiniz. Eğer
doğru yaptıysanız arabanızın arkasının ön tekerleklerinin etrafında
(pivot noktası) nasıl döndüğüne şaşıracaksınız. O yüzünüzdeki şaşkın
gülümsemeyi silip tekrar ve tekrar deneyerek aracınız üzerinde tam
hakimiyet kuracak yani arkasını tam istediğiniz noktada istediğiniz
kadar kaydırabilecek şekilde becerinizi arttırabilirsiniz.İlk
denemelerinizde muhtemelen elde edebileceğiniz tek sonuç sadece
arabanın viraj içinde yavaşlamasıdır. Daha az fren kullanarak tekrar
deneyin, ne kadar az bir basınç gerektiğine şaşıracaksınız. Ayrıca önce
direksiyonu kırıp aracı viraja soktuktan sonra fren uygulamayı
unutmayın. Buradan 200 km/h ile gelip viraja girdikten sonra fren
uygulanması gerektiği anlaşılmamalıdır. Böyle yapılırsa sonuç en
azından unutulmaz bir spin ve muhtemelen ciddi bir kaza olacaktır.
Söylenmek istenen; hızı makul bir seviyeye düşürmek için uygulanan
frenaj (sol veya sağ ayakla) bittikten sonra araba viraja sokulup sonra
kontrol amacıyla sol ayak fren uygulanmalıdır. İlerleyen zamanda sadece
dönüşler yerine ardarda iki virajdan oluşturacağınız S ler ile
çalışmaya devam etmelisiniz. Sol ayak freni uygulamayı öğrendiğinizde
aracınızı asla düşünemediğiniz kadar güvenli ve hızlı biçimde kontrol
edebileceğinizi fark edeceksiniz. Ancak başarısız denemelerin
cesaretinizi kırmasına izin vermeyin. Çalışmaya devam edin ve aniden
kolaylaşıverdiğini göreceksiniz.Not: Buradaki bilgiler sizi daha kanlı
bir trafik canavarı haline getirmek amacıyla verilmemiştir.
Yeteneklerinizi gösterebileceğiniz yerlerin yarış pistleri olduğunu
unutmayınız.

Paylasim İCin Saol