0 derece ve üzerindeki sert ve uzun virajların dönülmesinde veya aracın
gidiş yönünün ani olarak değiştirilmesi gereken durumlarda (el freninin
arka tekerlekleri tuttuğu araçlarda) el freni kolu çekilerek arka
tekerleklerin kilitlenmesi sonucunda aracın arkasının kayması sonucu
dönüş yarı çapını küçültmek mümkündür.
Yarış arabalarında özellikle
lastiklerin yeri çok sağlam tuttuğu asfalt zeminde dahi sürücünün arka
tekerlekleri kolayca kilitleyebilmesi için hidrolik el freni pompaları
kullanılmaktadır. Standart arabaların çoğunda bulunan mekanik (telli)
el freni donanımları ise toprak ve mıcır zeminde yeterli işlev
görmesine rağmen asfalt zeminde ciddi kuvvetlere gereksinim duymaktadır.
Araç
viraj girişine gelindiğinde frenaj tamamlanmış olmalı ve araç istenilen
hızda ve viteste bulunmalıdır. (Büyük çoğunlukla bir veya iki vites
küçültülmelidir.) Daha sonra sert bir direksiyon hareketiyle aracın
burnu viraja sokulmalı ve hemen el freni kuvvetle çekilerek meydana
gelen merkezkaç kuvvetinin aracın arka kısmını savurması sağlanmalıdır.
Bu işin en kolay kısmını teşkil etmektedir. Eğer zemin toprak, çamur
veya mıcır ise düşük hızlarda bile aracınız hızla virajın içine doğru
yönelecektir (oversteering) bundan sonra el freni bırakılıp direksiyon
ve gaz pedalının aynı anda kullanılmasıyla aracın burnunu virajın gidiş
istikametinde tutmak gerekmektedir. Bunun için çoğu zaman direksiyonu
toplamak ve hatta dönüşün sonuna doğru virajın aksi istikametine doğru
çevirmek gerekebilir. Bu işlemler son derece kararlı ve şaşmaz bir
biçimde gerçekleştirilmelidir. Aksi halde atılan bir spin çok daha
ciddi zaman kayıplarına neden olacaktır. Bu nedenle denemelere de çok
düşük hızlarla başlanmasında sayısız yarar vardır.
El freni
çekildiği esnada kolu tepesinde bulunan ve el freninin boşaltılmasını
sağlayan düğme sürekli olarak basılı tutularak el freninin
kilitlenmesinin önüne geçilmelidir. Yarış arabalarında çoğunlukla bu
düğme sökülmüştür.
DİKKAT!
Bu yöntem bilerek aracın dengesini
bozmak ve arka kısmını savurmak esasına dayanır. Yeterli ustalığa
ulaşılmadan yapılacak böyle bir hareket, etraftaki çarpılabilecek her
şeye çarpma riski taşımaktadır. Bazı insanların arabalarını ailelerinin
bir ferdi olarak gördüklerini ve haklı olarak “pardon!” cevabını
yeterli bulmayacaklarını unutmayın. Bu tür denemeler için trafiğe
kapalı ve ağaçsız!! boş alanlar seçilmesi sonradan pişman olmanın önüne
geçebilir. Ancak takla ve yangın gibi tehlikeler daima vardır. Bu
nedenle tek başınıza ıssız bir yerde bu tür denemeler yapmak da riskli
bir davranıştır.
PRATİK ÇALIŞMA
İlk denemeler için toprak
alan üzerine koyacağınız bir plastik kukuleta veya bidonun etrafından U
dönüşü yapmak önerilebilir. Burada el freninin çekili tutulduğu süre ve
direksiyon/gaz kombinasyonu çalışılmalıdır. Başlangıç için 30-40 km/h
lik bir sürat fazlasıyla yeterli olacaktır. Yukarıda söylenenler önden
çekişli bir araç için geçerlidir. Ancak arkadan iter araçlarda da büyük
benzerlik vardır.
Salı Ekim 27, 2009 10:20 pm
