Buji nedir?
İki elektrodu ve
porseleni bulunan parçaya buji adı verilir. Motor silindirlerinde bir
kıvılcım atlama aralığı sağlayacak şekilde
yapılmıştır.
Bujinin motordaki fonksiyonu nedir?
Bujınin
görevi ateşleme enerjisini yanma haznesine taşımak ve elektrotlarının
arasında oluşan elektrik atlaması ıle sıkışmış havayakıt karışımının
yanmasını başlatmaktır. Ateşleme bobini aküden aldığı elektrik
enerjisini ortalama 30 bin Volt değerine yükselterek bujiye aktarır ve
uygun zamanda bu yüksek enerji bujinin tırnakları (elektrotları)
arasında yanmayı başlatıcı kıvılcıma dönüşür.Yanmanın ideal
gerçekleşebilmesi için bujinin yeri çok önemlidir. Buji, ateşleme
haznesinde sıkışmış hava yakıt karışımını her şartta en iyi
ateşleyebileceği ve diğer faktörlerden etkilenmeyeceği bir yere
yerleştirir.
Bujiler ne sıklıkta değiştirilmelidir?
Kullanım
şartlarına ve buji tipine bağlı olarak değişiklik göstermekle birlikte,
standart bir bujinin 15 bin km sonunda değiştirilmesi gerektiği
söylenebilir.
Motosikletlerde Rodaj sonunda ve 3000 km sonunda değiştirmekte fayda var
Buji ömrünü kısaltan faktörler nelerdir?
Buji
ömrünü kısaltan başlıca etken kötü yakıttır. Bir diğer önemli etken
motor sistemindeki ayarların bozukluğudur. Bu ayar bozukluğuna motorun
sürekli olarak zengin karışım ile çalışması örnek gösterilebilir.
Bujinin kullanım süresini doldurduğu otomobil kullanırken anlaşılabilir mi?
Aracınız
normalden fazla yakıt tüketmeye başlamışsa, tekleme yapıyorsa,
deparlarda zorlanıyor ve ilk hareket esnasında yavaş kalkıyorsa, bu
sorunlar bujiden kaynaklanıyor olabilir.
Aracımızın bujilerini kendimiz nasıl değiştirebiliriz?
Bujiyi
sökerken önce birkaç tur gevşetilmeli ve basınçlı hava veya fırça
kullanılarak bujinin çevresi temizlenmelidir. Böylece buji tam olarak
söküldüğünde silindir içine istenmeyen parçaların düşmesi önlenmiş
olur. Eğer buji çok sıkı ise onu biraz gevşettikten sonra dişli
aralarına girecek şekilde yağ ve pas çözücü damlatılmalı, bir süre
beklendikten sonra tamamı sökülmelidir. Aksi takdirde silindir kafasına
hasar verebilir.
Takarken bujinin ve motorun birbirine temas
edecek (öpecek) yüzeylerinin temiz olmasına dikkat edilmelidir. Buji
sıkılırken mümkün ise tork anahtarı ile sıkılmalıdır. Tavsiye edilen
sıkılma şekli ilk önce buji tam oturana kadar el ile sıkmak daha sonra
aşağıda verilen listeye göre tork anahtarı ile sıkmaktır. Tork anahtarı
yok ise;
Yeni bujilerde (düz yüzeyli ve pullu) tam oturuncaya kadar önce el daha sonra anahtar ile 90 derece sıkılmalıdır.
Kullanılmış bujilerde ise 30 derece sıkılmalıdır.
Konik yüzeyli bujilerde ise el ile tam oturttuktan sonra 15 derece anahtar ile sıkılmalıdır.
Yukarıdaki hususlara dikkat edilmediği takdirde buji hasar görebilir ve görevini tam olarak yerine getirmeyebilir.
Uzun paso ve kısa paso bujiler arasındaki farklar nelerdir?
Uzun
paso ve kısa paso bujilerin görev ve performans olarak aralarında fark
yoktur. Motor yapısına bağlı olarak uzun veya kısa paso buji
kullanılması gerekir, fakat yanlış kullanıldığı zamanlarda çeşitli
arızlar meydana gelebilir.
Kısa paso buji yerine uzun paso buji
kullanılması durumunda buji yanma haznesine doğru çıkıntı yapar ve
pistona hasar verebilir. Dişlerde oluşan kömürleşme yüzünden sökmek
mümkün olmayabilir ayrıca buji aşırı ısınır.
Uzun paso yerine
kısa paso huji takılır ise yanma haznesi içine gerekli uzantıyı yapamaz
ve bunun sonucunda gerekli ateşlemeyi yapamaz.
Kendi tırnaklarını temizleyecek gerekli ısıya ulaşamaz ve üstü kurum bağlar.
Özel tip bujilerin motor peformansına ne tür katkıları vardır?
Özel
tip bujıler yapıları gereği daha düşük ısılarda çalışabildıklerı ıçın
aracın soğuk çalışmasında iyi performans gösterirler. Ayrıca
kendilerini temizleme ısıları daha düşük olduğundan kirlenme oranları
oldukça düşüktür. Yine yapıları gereği üstlerindeki kayıplar oldukça
azdır. Özellikle tırnaklarının farklı metaryallerden yapılması
kirlenmesini zorlaştırır.Yukarıda belirtilen bu temel farklılıklar buji
ömrünü uzattığı gibi yeterli ve düzgün ateşleme ile yakıt tasarrufu,
gerçek gücünde çalışma devamlılığı gibi avantajlar sağlar.
Kaynak otomax
BUJİLER
Buji Tam Bir Asır Önce İcat Edilmişti
Benzinli
bir motorun düzenli olarak çalışması için üç şeye ihtiyaç vardır; hava,
yakıt ve buji... Tiroidin hava ve yakıt ayakları hakkında çok şey
konuşmaya gerek yok. Neticede fazlasıyla doğallar... Fakat son ayak
buji tabir yerindeyse 'olmazsa olmaz' konumunda...
Bundan tam
100 yıl önce Robert Bosch'un patent başvurusuyla başladı hikaye...
Yüksek gerilimi manyeto tutuşturma sistemi ile birleştirilerek dizayn
edilen buji, Carl Benz'in ateşleme sistemindeki en büyük engel olarak
tanımladığı parçanın yerini tamamladı.
Düşük hızlı, alçak
kompresyonlu benzin motorlarında kullanılan ilk versiyon buji sadece
1000 km'lik ömre sahipti. Aradan geçen zaman ve üretim
teknolojilerindeki gelişmeler ışığında buji de kendini yeniledi.
Günümüzün modern bakır-nikel bujileri tam 25.000 km'lik ömre sahip.
Bujilerin kullanım süresinin uzatılmasına rağmen parçanın temel
fonksiyonu 1900'lü yılların başından beri değişmedi. Değişen tek şey
emisyon ve servis hayatındaki gereksinimler oldu.
Motor
sistemi bileşeninin anahtarı olan bujinin görevleri zamanla genişledi.
Yakıt ekonomisinde, temizlikte, etkili tutuşmada, motor ve katalitik
konvektörlerin güvenilir bir şekilde çalışmasında önemli rol oynamaya
başladı. Tipik bir bujinin saniyede 100 kez veya kullanım ömrü
süresince 20 milyon kez kıvılcım yarattığı düşünülürse asli görevinin
de zorluk derecesi ortaya çıkıyor.
1974 yılıysa buji
teknolojileri konusunda bir devrim yılı olarak kabul edilebilir. O
zamana kadar bujinin dizaynı ve boyutu, doğru zamanda, yeterli
sıcaklıkta ve tutuşma rezerv talebine karşılık verebilecek şekilde
yapılmıştı. Nikel-krom en çok kullanılan materyaldi. 1974'den sonra
otomobillerin emisyon oranlarını azaltmak için getirilen yeni
kanunlarla buji de ciddi bir değişime girdi. Bu kanunlar, kurşunsuz
benzin kullanımını ve bujinin sık aralıklarda değişimini
gerektiriyordu. Ayrıca artık küçük hacimli motorlar diğerlerine oranla
daha fazla talep görüyordu.Bu noktada buji dizaynını iki faktör
etkiler. Birincisi kurşunsuz benzin daha yüksek yanma sıcaklığına sahip
olduğu için sıcaklık aralığının genişletilmesi ve temizleme
sıcaklığının düşük yüklerde erişilebilmesi sağlandı. Böylelikle yüksek
yüklerde fazla ısının önüne geçilmesi engellendi. İkincisiyse, bujinin
katalitik konvektöre zarar vermesini engellemek amacıyla
düzenlenmesiydi.
Sonuç olarak, gelişmiş korozyon ve erozyon
dayanıklılığı sunan ve ısıyı transfer edebilme kapasitesi sağlayan yeni
materyaller dizayna entegre edildi. Bu materyallerin birisi, bujinin
çekirdeği için kullanılan ve nikel kromla kaplanan bakır
oldu.Gelecekteki bujilerin, tutuşma ve benzin enjeksiyon
sistemlerindeki değişiklikleri, motor boyutundaki küçülmeleri, emisyon
oranlarını ve yakıt ekonomisini destekler şekilde gibi tasarlanacağı
tahmin ediliyor
Salı Ekim 27, 2009 8:46 pm
